Powell, ‘martta indirim yok’ diyerek hata mı yaptı?

Fed Ocak ayı faiz kararını açıkladı. Politika faizini beklentilere paralel olarak yüzde 5,25-5,50 aralığında sabit tuttu. Elbette ki, gözler politika metni ve Powell’ın konuşmalarında olacaktı.

İlk olarak politika metninde beklentime paralel olarak parasal sıkılaşmanın devam ettiğini ima eden “Enflasyonu zaman içinde yüzde 2'ye döndürmek için uygun olabilecek herhangi bir ek politika sıkılaştırmasının kapsamını belirlerken Komite, para politikasındaki kümülatif sıkılaştırmayı, para politikasının ekonomik aktiviteyi ve enflasyonu etkileme gecikmelerini ve ekonomik gelişmeleri dikkate alacak” cümlesi kaldırılmış. Bu cümledeki “herhangi bir ek sıkılaştırma” kısmı gerekirse ek bir faiz artışı yapılabileceği anlamı taşıyordu. Ama özellikle son bir aylık sürede çoğu Fed üyesi ek faiz artışına gerek olmadığını dile getirdiğinden, sözlü iletişimin kafa karışıklığı yaratmaması açısından bu cümlenin çıkarılması zaten bekleniyordu. Böylelikle Fed politika metnindeki bu değişme ile “faizde zirveye ulaşıldı, bundan böyle artık faiz artışı yok” demiş oldu ki, Powell da yaptığı konuşmada faizde muhtemelen zirvedeyiz mesajı verdi.

Politika metninde yukarıdaki cümle çıkartılıp yerine “Komite, enflasyonun sürdürülebilir bir şekilde yüzde 2'ye doğru ilerleyeceğine dair daha fazla güven kazanana kadar hedef aralığını düşürmenin uygun olacağını beklemiyor” cümlesi eklenmiş. Bu cümle ile Fed ‘evet ben artık faiz artırmayacağım, ama faizleri indirmeden önce de belirli bir süre bekleyeceğim’ mesajını verdi. Tabiri caizse üstü kapalı ‘benden erken faiz indirimi beklemeyin’ de demiş oldu.

Tabii, bu bekleme süresi piyasanın beklentisine göre ne kadar daha uzun ya da kısa olacak; bunu anlamak için gözler Powell’ın konuşmasına çevrildi. Powell’ın soru-cevap kısmına kadar olan konuşmasını piyasa genel olarak ‘güvercin’ yorumladı. Konuşmasındaki “enflasyonun son 6 aydır düşmesinden memnunuz, enflasyon beklentimizden hızlı düştü, istihdam ile enflasyon arasındaki riskler daha dengeli” gibi vurguları piyasa ‘güvercin’ algıladı.

Peki, Powell faiz indirimlerinin zamanlaması hakkında bize ne söyledi? Politika metnine paralel olarak Powell’da faiz indirimlerinde acele etmeyeceklerinin sinyalini verdi. Ve hatta “Martta faiz indiriminin olası olmadığını-yani temel senaryoları olmadığını” belirterek, erken faiz indirimlerini güçlü bir şekilde geri püskürttü. Enflasyonun yüzde 2’lik hedefe doğru gerilediğinden emin olmalı ve bu konuda kendimize daha fazla güvenmeliyiz dedi. Tam da bu noktada hemen şunu da belirteyim; Fed akşamının ana vurgusu ‘daha fazla güven’ oldu. Hatta soru cevap kısmında da Powell’a “kendinize daha fazla güven duymanız için ne olması gerekiyor” diye soruldu. Bu noktada Powell’ın temel vurgusu “evet enflasyon son 6 aydır düşüyor ama bundan sonra da düşmeye devam edeceğinden emin olmamamız gerekiyor” dedi. Powell’ın konuşmalarından anladığımız kadarıyla burada enflasyonun yeniden yükselişinden değil özellikle yüzde 2 hedefinin üzerinde katılık göstermesinden çekiniliyor. Yine Powell’ın konuşmalarından anladığım kadarıyla enflasyonda yukarı yönlü riskler ve katılık için ekonomik büyümenin canlı olmasından daha ziyade sıkı işgücü piyasası daha fazla tehdit olarak görülüyor. Çünkü konuşmasında ‘mal enflasyonu düşüyor ama hizmet enflasyonu hâlâ yüksek’ vurgusu vardı, burayı da takip edeceğiz diyor. Biz biliyoruz ki ABD’de hizmet enflasyonundaki katılık ve yüksek seviyenin en önemli nedeni işgücü piyasasının sıkı olması kaynaklı olarak ücretlerin yüksek olması. Bu konu ile bağlantılı olarak Powell sorulan bir soru üzerine “istihdam piyasasında beklenenden daha hızlı bir soğuma görürsek, beklenenden daha erken faiz indirimi yapabiliriz” dedi. Bu demektir ki bundan sonra daha fazla güven sağlanıp sağlanmadığını anlamak için gözümüz enflasyon verilerinde olduğu kadar istihdam piyasası verilerinde de olacak.

 

Powell her ne kadar erken faiz indirmeyeceğiz, bizden Martta faiz indirimi beklemeyin dese de piyasa fiyatlamalarına baktığımda piyasanın Powell’ı çok da ciddiye aldığını düşünmüyorum. Cuma saat 12.00 sularında swap tarafı ilk faiz indiriminin Mayısta geleceğini yüzde 60 olasılıkla fiyatlarken, Mart ayında da her ne kadar ağırlıklı olarak pas geçmeyi fiyatlasa da, Martta 25 bp faiz indirimini de yüzde 36,5 olasılıkla hâlâ oldukça güçlü fiyatlamaya devam ediyor. Anlaşılan o ki, faiz indirimini destekleyen verilerin gelmesiyle piyasa hiç gözünün yaşına bakmadan ilk faiz indirimini Powell’a rağmen Marta çekecek gibi görünüyor. Üstelik hâlâ bu yıl için 150 bp faiz indirileceği fiyatlanıyor. Bu noktada Fed kararı sonrasında özellikle Fed faiz indirimine geç başlasa bile ekonominin kötüleşmesiyle birlikte 2024’ün sonuna doğru çok hızlı faiz indirmek zorunda kalacağı fiyatlaması daha da güçlendi diyebilirim. Tam bu noktada ben de beklentimi söyleyeyim: Ben şu anki konjonktüre göre, Fed’in Martta bir faiz indirimine gideceğini düşünmüyorum. Bana göre Haziran en uygun zaman. Ama olur da veriler faiz indirimini gerektirecek yönde gelirse, ilk faiz indiriminin Mayıs toplantısına da kayması mümkün olabilir.

Tam da burada şu soru akla geliyor; diyelim ki hem enflasyon hem de işgücü piyasası verileri faiz indirimini daha erkene çekmeyi gerekli kıldı ve ilk faiz indirimi için Mart uygun hale geldi; işte o zaman Fed ne yapacak? Çünkü Powell çok kesin konuştu ve martta faiz indirimi yok dedi. Bu noktada ABD’den Mohamed El-Erian Bloomberg’de bugün kaleme aldığı yazısında Powell’ın Martta faiz indirimi yok diyerek hata yaptığını ve Fed’in politika seçeneklerini kısıtlayarak iletişimini baltaladığını söylüyor. El-Erivan, “Fed Martta faiz indirmemeli bunun iletişimini yapmalı ama bunu farklı bir yol ile çok keskin konuşmadan yapmalı” diyor. Bu açıdan Powell’ın kesin Mart vurgusunun çok özenle ve güzel hazırlanmış politika metninin iletişim gücünü zayıflattığını dile getiriyor ve ekliyor; “Martta faiz indiriminin olmayacağı Powell’ın mı yoksa FOMC üyelerinin görüşü mü ondan da çok emin değilim” diyor. Temel gerekçesi de şu; FOMC akşamı Powell’ın söyledikleri ile açıklanan Fed tutanakları arasında farklılıklar olduğu. El-Erian’a göre, Powell döneminde yine ve yeniden Fed’in yaptığı iletişim aksaklıklarına Mart vurgusu ile bir yenisi daha eklendi. Çünkü olur da ekonomi beklenenden daha hızlı yavaşlar ve Martta faiz indirimi gerekli olursa, Fed’in politika yapma esnekliği elinden alınmış oldu. Powell’ın bu kadar keskin konuşmak yerine daha esnek olacak şekilde politika metnini güçlendirici konuşma yapması daha uygun olurdu diye düşünüyor El-Erian. Yazısında ilginç bir noktaya daha değinmiş; 2011 yılından bu yana Fed’in FOMC toplantıları sırasındaki volatilitenin çok arttığına dair bir çalışmaya değiniyor. Bu çalışmaya göre özellikle de Powell’ın başkanlığı döneminde piyasa Powell’dan önce açıklanan politika metnine verdiği tepkinin tam tersini Powell’a veriyor. El-Erian’a göre, bu bile Powell’ın Fed akşamları yaptığı iletişim başarısızlığının iyi bir kanıtı.

El-Erian’ın bu yazısını okuyunca aklıma, Haziran 2022 FOMC toplantısı öncesinde Powell’ın “75 bp’lık faiz artışını konuşmadık, düşünmüyoruz” minvalindeki sözlü iletişiminin ardından, Fed üyelerinin sessizlik döneminde olduğu dönemde enflasyon beklentileri çok yüksek geldi. Bunun üzerine Haziran toplantısında 75 bp’lik artışın iletişimini yapamayacakları için bu görevi WSJ’den Nick Timiraos’a havale etmek zorunda kalıp, Haziran 2022’de 75 bp artırmaları da gelmedi değil.