Yeşil sahada Galatasaray borsada Beşiktaş şampiyon

EKONOMİ BORSA GAZETESİ

Kıran kırana geçen bir sezon, nefes nefese biten bir yarış. Galatasaray, ezeli rakipleri olan hem Fenerbahçe’nin hem de Beşiktaş’ın zirveyi son ana kadar ısrarla kovaladığı rallide 23. Şampiyonluğunu elde etti. 4 Haziran’daki derbide sonucun ne olacağını yazıyı hazırladığımız sırada henüz bilmiyoruz. Fakat ligi ikinci sırada bitirecek olan takımı da doğrudan etkileyecek olan bir derbi maçı oynanacak. Beşiktaş eğer puan kaybetmezse ve kendi sahasındaki derbiyi Galatasaray kazanırsa veya berabere bitirirse bu durumda Süper Lig’in ikincisi değişecek ve bu sıraya Beşiktaş yükselecek. Eğer Fenerbahçe derbiyi kazanırsa bu durumda 2022-2023 sezonunda Süper Lig İkincisi unvanı Fenerbahçe’de olacak.

Belki bu sezonun çok fazla hikayesi, kritik kırılma anları var. Fakat mücadelenin çok da konuşulmayan bir de finansal tarafı var.

Önce ligin bitimine iki maç kala, kulüplerin bu sezondan elde etmeyi garantiledikleri gelirlerle başlayalım. Galatasaray ve Fenerbahçe’nin deprem felaketi sonrası Süper Lig’den çekilme kararı alan Hatayspor ve Gaziantepspor ile son hafta eşleşiyor olması nedeniyle hanelerine yazılacak olan 3-0’lık hükmen galibiyetleri de hesaplamalara dahil ettiğimizi hatırlatalım.

Böylece 38 haftalık maratonun sonunda Galatasaray Fenerbahçe maçı öncesinde elde etmeyi garantilediği 66.7 milyon TL’lik performans geliri, 33 milyon TL’lik ayakbastı primi, 63 milyon TL’lik geçmiş şampiyonluklar primi, 33 milyon TL’lik sıralama primi sonucunda toplam 196 milyon TL’lik geliri kasasına koymayı kesin hale getirdi. Onu 177 milyon TL’lik toplam naklen yayın geliriyle Fenerbahçe, 159 milyon TL’lik gelirle Beşiktaş izliyor. Elbette yeniden hatırlatalım, eğer Beşiktaş ligi Fenerbahçe’nin üzerinde tamamlasa da bu durumda Fenerbahçe’nin hanesinden 6.6 milyon TL’lik bir bedel düşülüp Beşiktaş’a yazılacak.

Aslında TL bazında bakıldığında sanki çok büyük rakamlarmış gibi görünen bu gelirler, sadece koca bir yanılsamadan başka bir şey değil. Özellikle de naklen yayın ihalelerinde sonuç alınamaması sebebiyle.

ŞAMPİYONUN GELİRİ ZANIOLO’NUN YÜZDE 58’İ KADAR

Süper Lig şampiyonu Galatasaray’ın elde edeceği minimum 196 milyon TL, maksimum ise (Fenerbahçe maçını kazanırsa) 198.5 milyon TL’lik gelirin bugünkü dolar kuru ile karşılığı sadece 9.5 milyon dolar. Daha anlaşılır şekliyle; Galatasaray koca sezonda elde ettiği gelirle son transferi olan Zaniolo’nun bonservisinin sadece yüzde 58’ini karşılayabilecek.

Diğer kulüplerde farklı mı? ? Şu ana kadar garantilediği gelirle Fenerbahçe Oosterwolde ve Emre Mor'un, Beşiktaş Gedson Fernandes ve Tayyip Talha Sanuç'un, Trabzonspor ise Trezeguet ve Lahtimi'nin yaklaşık bonservis bedelini karşılayabiliyor. Yani Süper Lig’in zirvesindeki kulüplerin koca sezonun sonunda elde edebildiği şey bir veya iki futbolcuya ödediği bonservis bedeli.

AVRUPALI LİG ŞAMPİYONLARININ YÜZDE 5’İ!

Fakat asıl tehlike burada değil. Daha tehlikeli olan durum, bu kulüplerimizin önümüzdeki aylarda çıkacakları Avrupa arenalarında karşılarına çıkacak olan rakipleri. Türk futbolunun zaten giderek klasman as a düşmeye düş eye baş başladığı ad ğ Avruvu pa kupalarındaki 2022-2023 sezonu şampiyonlarından bazılarının naklen yayın gelirleri, daha doğrusu Avrupa’daki ismiyle TV haklarından elde ettikleri gelirlere de bir bakalım. Dünyanın en çok izlenen ligi olan Premier Lig’de şampiyonluk ipini göğüsleyen Manchester City yaklaşık 200 milyon dolar, Bundesliga şampiyonu Bayern Münih 103 milyon dolar, La Liga şampiyonu Barcelona 100 milyon dolar (ki Barcelona bu durumdan oldukça şikayetçi), Fransa Lig 1 şampiyonu (Icardi’nin eski takımı) Paris Saint Germain 50 milyon dolar gelirle Şampiyonlar Ligi’ne hazırlanacak. Elbette liglerinin üst sıralarda bitiren ve UEFA Konferans Ligi’ne katılacak olan diğer takımların gelirlerini de bu rakamlarla orantılı olarak hayal etmek çok zor değil.

GALATASARAY GRUPLARA KALIRSA 16.4 MİLYON DOLARI KASASINA KOYACAK

Haliyle şimdi Galatasaray, ikinci ön elemeden geçse de (o (oda da Inter’in kendi ligini ilk dörtte bitirmesi sayesinde) Şampiyonlar Ligi grupları öncesinde 3 ön eleme turu geçmeye çalışacak. Galatasaray eğer gruplara kalma başarısı gösterebilirse bu durumda turnuva katılım bedeli olarak 15.25 milyon Euro (16.4 milyon dolar) garanti bedel alacak. Galatasaray grup aşamasında alacağı her bir galibiyet karşılığında 2.7 milyon Euro (2.9 milyon dolar), her beraberlik içinse 900 bin Euro (970 bin dolar) kazanacak. Eğer Galatasaray gruplarda hiç kazanamazsa ve elenirse bile Şampiyonlar Ligi’nden elde edeceği gelir Süper Lig’ten bütün sezonda sağlayabildiğinden yüzde 75 daha fazla olacak.

Eğer Galatasaray grup aşamasına çıkamaz ve ön elemelerde elenirse bu durumda da 5 milyon Euro’yu (5.4 milyon dolar) kasasına koyacak. Ki bu bile Süper Lig naklen yayın gelirinin yarısında fazla bir rakama denk geliyor.

Eğer sarı-kırmızılılar örneğin grup aşamasında diyelim ki 3 galibiyetle grup aşamasını geçti (8.7 milyon dolar daha demek), bunun üzerine bir de 9.5 milyon Euro (10.2 milyon dolar) garanti para alacak. Çeyrek finale çıkarsa 10.5 milyon Euro (11.3 milyon dolar) daha, yarı finale çıkarsa 12 milyon Euro (12.9 milyon dolar) daha, finale çıkma başarısı başa gösterir ve şampiyon olursa 20 milyon Euro (21.5 milyon dolar), kaybederse 15 milyon Euro (16.1 milyon dolar) daha kazanabilecek. Böylece Şampiyonlar Ligi Şampiyonu olmanın ucunda toplam 80 milyon dolara yakın bir ödül var. Bu da tam olarak 8.5 Süper Lig şampiyonluğu naklen yayın geliri demek.

ŞAMPİYONUN HİSSELERİ DÜŞÜŞTE

Gelir beklentilerinin spor şirketlerinin Borsa İstanbul’daki performansına nasıl yansıdığına baktığımızda ise karşımıza oldukça enteresan bir tablo çıkıyor. Her ne kadar sezonun sonunda Galatasaray ipi göğüslemiş görünse de hisse fiyatlarının performansı açısından tartışmasız şekilde Beşiktaş Bist Sezonu’nu lider tamamlıyor. Beşiktaş hisseleri Süper Lig’in 2022-2023 sezonu açılış maçının oynandığı gün (5 Ağustos 2022), 1 milyar 140 milyon TL piyasa değerine sahipken artık sezonun sonuna geldiğimiz bugün 3.2 milyar TL piyasa değerine ulaşmış durumda. Bu da Beşiktaş hisselerinin Süper

Lig sezonu içerisinde yüzde 182 değer kazandığı anlamına geliyor. Siyah-beyazlıların hisselerinde yaşanan bu değer artışı özellikle sezonun sonuna doğru artan performansı nedeniyle ligi ikinci bitirme olasılığına bağlanıyor. Fakat elbette bu senaryonun gerçekleşip gerçekleşmeyeceği konusunda ipler Beşiktaş’ın değil, 4 Mayıs 2023’te kozlarını Ali Sami Yen

Nef Stadyumu’nda paylaşacak olan Galatasaray ve Fenerbahçe’nin elinde. Galatasaray hisseleri ise aynı sezona 2.33 milyar TL piyasa değeriyle başlarken her ne kadar bir ara 5.42 milyar TL’lik piyasa değerine ulaşmış olsa da 9 Mayıs’tan bu yana neredeyse piyasa değerinin dörtte birini kaybetmiş durumda. Perşembe günü kapanışı itibariyle de Galatasaray hisselerinin piyasa değeri 4.28 milyar TL seviyelerinde. Bu da hisselerin sezon içerisinde yüzde 84 değer kazandığı anlamına geliyor. Fenerbahçe hisselerinde ise sezon başında 4.97 milyar TL’den başlayan piyasa değeri neredeyse şu an değişmeden sürüyor (4.90 milyar TL). Sezonun ilk yarısında bir ara yüzde 69 değer kazanan Fenerbahçe piyasa değeri o dönem 8.4 milyar TL’ye kadar ulaşmıştı. Geçen sezonun şampiyonu Trabzonspor ise yüzde 26’lık değer kaybı yaşıyor.

SÜPER LİG’İN GELİR ŞAMPİYONUNUN YILDAN YILA FAKİRLEŞEN HAYATI

Yayıncı kuruluşun her yayın ihalesinde Süper Lig kulüplerine giderek azalan katkısını görebilmek açısından bu grafik oldukça önemli. Aslında son yayın ihalesi öncesinde Fenerbahçe Başkanı Ali Koç’un ısrarla altını çizdiği tablo da tam olarak buydu. TL bazında sanki artıyormuş gibi görünen kulüp başına düşen ortalama ödemeler aslında hızla artan dolar kuru nedeniyle Süper Lig’in gelir şampiyonlarına oldukça ölümcül darbeler vuruyor. Süper Lig’e sadece yabancı oyuncu kısıtlaması getirerek çözülemediği artık anlaşılan Türk futbolundaki kalite sorunu ve sınırlamayla beraber ortaya çıkan yerli oyuncuların bile döviz bazlı ve astronomik fiyatlardaki bonservislerle alınır-satılır olması meselesi futbol kulüplerinin döviz bazlı giderlerinin hızla artarken TL’ye endekslenmiş gelirlerinin ise satın alma gücünü dibe vurdurmuş durumda.

2018 yılında Süper Lig’in gelir şampiyonu dolar bazında en azından bugünkü PSG’ye yakın bir naklen yayın geliri elde ederken bugün bu rakam 5’te 1’ine inmiş durumda. Süper Lig’te her yıl en yüksek naklen yayın geliri elde eden kulübün 7 yılda elde ettiği toplam gelir ise Manchester City’nin Premier Lig’de bu sene elde ettiği yıllık gelire ancak ulaşıyor.