Türkiye’de maaşlar asgari ücrete yaklaşıyor

Türk-Alman Üniversitesi'nden İktisatçı Prof. Dr. Aykut Kibritçioğlu'nun gerçekleştirdiği yeni araştırma, TEPAV Tartışma Tebliğleri Serisi içeriğinde, "Türkiye'de maaş ve ücretlerin asgari ücrete yakınsaması ve ilgili gelir dağılımı sorunları"nı inceledi.

Prof. Dr. Aykut Kibritçioğlu, Türkiye'deki maaş ve ücretlerin hızla asgari ücret seviyesine yaklaştığını ve bu durumun gelir dağılımında ciddi sorunlara yol açtığını ortaya koydu. Araştırma, özellikle son yıllarda artan enflasyonun etkisiyle asgari ücretin yükseltildiğini, ancak diğer maaş ve ücret gruplarının bu artışa uyum sağlayamadığını vurguluyor. Bu durum, geniş bir kesimde reel gelir kaybına ve maddi zorluklara neden oluyor.

Prof. Dr. Kibritçioğlu'nun araştırmasında, kamu çalışanları, akademisyenler, imalat sanayi işçileri ve SGK emeklileri gibi farklı gelir gruplarının maaşlarının asgari ücret ve kişi başına düşen milli gelirle (GSYİH) ilişkisi incelendi. Sonuçlar, 2000’li yıllardan itibaren (özellikle 2014 yılından itibaren) maaşların genel olarak asgari ücret seviyesine gerilediğini ve bazı durumlarda bu seviyenin de altına düştüğünü gösteriyor.

Araştırma, özellikle emeklilerin aylıklarının ve imalat sanayi ile kamu çalışanlarının maaşlarının asgari ücretin yanı sıra kişi başına düşen milli gelirin de altında kaldığını ortaya koyuyor. Bu olumsuz gelişme, çalışmada aylıkları dikkate alınan yaklaşık 20 milyon aktif ve pasif SGK sigortalısını kapsıyor.

Asgari ücret ve maaşlar arasındaki ilişki

Prof. Dr. Kibritçioğlu'nun araştırmasında, grafiklere yansıyan veriler dikkat çekti.

Asgari ücretlilerin yıllar içinde toplam sigortalı çalışanlara oranında düşüş görüldü.

Memur maaşlarının asgari ücrete yakınsadığı da grafiklere yansıdı.

İmalat sanayiinde çalışanların ücretlerinin de 2000’li yıllarda asgari ücret düzeyine yaklaştığı görüldü.
Emekli maaşlarındaki erimenin asgari ücretin altına indiği de hesaplandı.
"Çoklu asgari ücret sistemi" uygulanabilir

Prof. Kibritçioğlu, mevcut sosyal güvenlik ve asgari ücret sisteminin yeniden ele alınarak çalışanlar lehine reforma tabi tutulması gerektiğini savunuyor. Çalışmasında, daha adil bir gelir dağılımı sağlamak amacıyla "çoklu asgari ücret sistemi" gibi yenilikçi politikaların uygulanmasını öneriyor. Bu sistem, farklı unvanlar ve gerekli vasıflar için farklı asgari ücretler belirlemeyi ve bu ücretleri enflasyon ile kişi başına ekonomik büyüme oranlarına göre düzenli olarak güncellemeyi öngörüyor.

Örneğin, Türkiye’deki kamu ve vakıf üniversitelerinde akademik unvanlara göre kurulacak bir pilot maaş skalasının, bu sistemin ekonomi genelinde uygulanabilirliği konusunda örnek teşkil edebileceği ifade ediliyor.

Sendikal haklar güçlendirilmeli

Ayrıca, araştırma sendikal hakların güçlendirilmesi gerektiğine de dikkat çekiyor. Çalışanların daha adil bir ücret pazarlığı yapabilmesi için sendikaların güçlendirilmesi ve mevcut engellerin kaldırılması gerektiği vurgulanıyor.

Gelir dağılımını iyileştirmek için köklü değişikliklere ihtiyaç var

Sonuç olarak, bu çalışma, Türkiye’de geniş bir kesimin ekonomik refahını artırmak ve gelir dağılımını iyileştirmek için köklü değişikliklerin gerekliliğini ortaya koyuyor. Asgari ücretle çalışanların yanı sıra diğer gelir gruplarının da hak ettikleri düzeyde gelir elde edebilmeleri için atılacak adımlar, ülke genelinde daha sürdürülebilir bir ekonomik yapının inşası açısından büyük önem taşıyor.