Norveç Varlık Fonu Türkiye’deki varlığını 3 yılda yarım milyar dolar azalttı

Borsa İstanbul’daki yabancı oranı geçen Cuma günü kapanış verilerine göre 45.85 düzeyindeydi. Rakam, geçen yıl ocak ayındaki yüzde 65.79’a göre önemli bir gerilmeyi yansıtıyor. Yani neredeyse borsadaki yabancı oyuncu, 3’te 1 oranında düşmüş durumda.
Özellikle önemli fonların bu gerilemede payı büyük. Bunlardan biri de dünyanın en büyük fonu olarak bilinen Norveç’e ait devlet fonu.

1.3 trilyon dolarlık varlığı yöneten fon, Türkiye’deki aktiflerini giderek azaltıyor. Cumartesi günü Anadolu Ajansı, Norveç Varlık Fonu’nun Türkiye verilerini açıkladı. Yapılan açıklamada Norveç Varlık Fonu’nun Borsa İstanbul'da geçen yıl 34 şirkette hisse aldığı bilgisi yer aldı. Erdemir, Tüpraş, Petkim, BİM, Garanti Bankası, THY, Akbank’ın da aralarından bulunduğu 34 şirkete yapılan yatırım 812 milyon dolar olarak açıklandı.

Fonun AA tarafından açıklandığı şekliyle son dönem yatırımları, iddialı rakamları içermesi açısından önem taşıyor kuşkusuz.
Norveç Varlık Fonu, uzun süredir Türkiye’de yatırım gerçekleştiriyor.

Ben fonun, Türkiye’deki varlığına birkaç yıl öncesine giderek bir projeksiyon tutmak istedim.

2015 yılında Norveç Fonu’nun Türkiye’deki varlığı 890 milyon dolardı. 2016’da rakam arttı ve 940 milyon dolara çıktı. En yüksek yıl olan 2017’de ise Türkiye’deki varlığın miktarı 1.3 milyar dolara ulaştı. Ardından giderek düşen bu rakam 2019’da 800 milyon dolara, geçen yıl ise Bloomberg’in Norveç Fonu ve onu yöneten Norges Bank'tan aldığı verilere göre 728 milyon dolara gerilemişti.
Yani Norveç Fonu’nun Türkiye’deki varlıkları, Norges Bank verilerine göre 2020 yılında ifade edilen gibi 812 milyon dolar değil, 728 milyon dolar. Son 3 yıla baktığımızda ise Norveç Fonu’nun Türkiye varlıklarında neredeyse 500 milyon dolarlık bir azalış söz konusu.
Belirtelim, Norveç Fonu’nun bölge ülkelerdeki varlıkları arasında Türkiye gerileme yaşayan tek ülke değil.

KATAR VE MISIR GÖZDE ÜLKE OLUYOR
En fazla düşüş sağlanan ülke olan Suudi Arabistan’da varlık miktarı 2019’daki 420 milyon dolardan, 194 milyon dolara geriledi. Birleşik Arap emirlikleri’nde ise bu rakam 2019’da 890 milyon dolarken, 2020’de ise 793 milyon dolara indi.

Yükselişin en fazla yaşandığı ülke ise Katar.
Körfez ülkeleriyle sorunlarını çözen Katar’a 2019’da 84 milyon dolar yatırım yapan fonun, 2020 varlıkları 582 milyon dolara çıktı. Katar’ın yanı sıra Mısır, Bahreyn’e yapılan yatırım da artmış durumda.

ERMENİ  DİYASPORASI İKİ FONU HAREKETE GEÇİRDİ
Küresel ölçekli fonlara yönelik bir haberi daha sizlerle paylaşmak isterim.

ABD’de güçlü olan Ermeni diyasporası, uzun süredir bastırdığı bazı fonların Türkiye’den çıkış yapmasına yönelik adımları uygulamaya geçiriyor.
Senatörler Anthony Portantino ve Scott Wilk’in hazırladığı bir tasarı ile Türkiye’de yatırımları bulunan Kaliforniya Kamu Çalışanları Emeklilik Sistemi’ne
(CalPERS) ve Kaliforniya Devlet Öğretmenleri Emekli Sistemi(CalSTRS) Türkiye’deki varlıklarını çekmeye hazırlanıyor.
Bu fonlardan CalPERS, 1.6 milyon kişinin 360 milyar dolarını yönetiyor. Türkiye’de ise bir dönem 185 milyon dolarlık parası vardı.
Türkiye’nin önde gelen şirketlerinin borsadaki hisselerine yatırım yapan fon, önemli miktarda devlet tahviline sahip.

CalSTRS’in 950 bin üyesi ve 238 milyar doları var. Hem doğrudan yatırımda hem de borsadaki yabancı varlığında düşüş önümüzdeki günlerde daha hissedilir olacak. Hem siyasi hem de yeni alternatif pazarların ortaya çıkması, Türkiye’yi zorlu bir dönemin beklediğine işaret ediyor.

Kerim Ülker