Küresel deniz ticaret filosuna ‘Kızıldeniz’ dopingi

Kızıldeniz krizi nedeniyle navlun ve gemi kiralama oranlarının pandemiden bu yana en yüksek seviyelere ulaşması ve uzayan rotalar, konteyner gemi siparişlerini rekor düzeyde artırdı.

Denizcilik alanında dünyanın en büyük brokerlik ve danışmanlık şirketi Clarksons'un verilerine göre temmuz ayı ortası itibariyle konteyner gemisi sipariş defteri 6,6 milyon TEU'ya ulaşarak haziran ayı başına kıyasla yüzde 14 artış gösterdi. Bu rakam filo kapasitesinin yüzde 22'sinden fazlasına denk geliyor. Clarkson raporuna göre, konteyner gemi filosunun hızlı bir büyüme içinde.

Yılın ikinci çeyreğinde 884 bin TEU'ya ulaşan rekor seviyede yeni inşa teslimatı gerçekleşti. Bu, üst üste beşinci çeyrek rekoru ve çeyrek başına 325 bin TEU olan 10 yıllık ortalamanın çok üzerinde. Clarksons, haziran ayı ve temmuz ayının ilk yarısında 1,2 milyon TEU'luk 89 konteyner gemisinin hizmete alındığını, bunun 2021 ve 2022 yılları arasında pandemi kaynaklı patlamadan bu yana görülen en yüksek oran olduğunu belirtti.

Filo 2024 yılının ilk yarısında yüzde 5,7 oranında büyüdü. 2023 yılında yüzde 8 oranında büyüyen filonun, bu yılın tamamında yüzde 10 oranında büyüyeceği ve teslimatların 2,9 milyon TEU'ya ulaşacağı tahmin ediliyor. Gemi brokerlik şirketi Braemar, 2027'den 2030'a kadar olan dört yıl içinde toplam 4,5 milyon TEU'luk 600 geminin teslim edilebileceğini tahmin ediyor. Son olarak geçen hafta dünyanın en büyük denizcilik şirketi MSC, 19 bin TEU'luk 12 mega konteyner gemisi siparişi verdi.

Şirketin bu sipariş için Çin tersanelerine gemi başına 200 milyon dolardan fazla ödeme yaptığı belirtiliyor. Gemilerin 2027 ile 2029 yılları arasında teslim edilmesi bekleniyor. Öte yandan, navlun ve kiralama piyasalarının eski gemilerin sökümünü geciktirmesiyle hurdaya çıkışların da durgun seyrettiği belirtiliyor. 2024'ün ilk altı ayında 51 bin TEU'luk sadece 36 gemi söküme gitti. Bu rakam 2023'teki oranın yüzde 35, pandemi öncesi 10 yıllık trendin yüzde 65 altında. Yılın ilk yarısında ikinci el gemi satışları da aktifti. Yılın ikinci çeyreğinde 313 bin TEU'luk 71 gemi el değiştirdi. Bu rakam yıllık bazda yüzde 31 artışla 2021'in üçüncü çeyreğinden bu yana en aktif çeyrek oldu.

KIZILDENİZ'DE RİSK DEVAM EDİYOR

Gazze’deki savaş nedeniyle Kızıldeniz’de İran destekli Husiler, Aralık 2023’ten bu yana bu yana Süveyş Kanalı’ndan geçen gemilere saldırı düzenliyor. Hedefte İsrail’e giden gemiler olsa da bu durum kanalı kullanan tüm gemiler için risk yaratıyor. Bölgedeki saldırılar nedeniyle birçok firma rotasını yaklaşık yüzde 40 uzatarak Ümit Burnu’nu dolaşmaya başlamıştı. Rotaların uzaması konteyner taşımacılık navlunlarını da hızla yukarı çekmişti.

KÜRESEL NAVLUN İKİ HAFTADA YÜZDE 7 DÜŞTÜ

Kızıldeniz krizinin başlamasıyla birlikte hızlı yükselişe geçen Drewry Dünya Konteyner Bileşik Endeksi, düşüş trendine girdi. Drewry'nin Dünya Konteyner Endeksi bu hafta yüzde 3 düşüşle 40'lık konteyner başına 5.551 dolara geriledi. Böylece son üç haftada endeksteki düşüş yüzde 7’ye yaklaştı.

Bu düşüşte küresel ticaretteki durgunluğun yanı sıra filodaki hızlı büyüme de etkili oldu. Rif Line Türkiye genel Müdürü Mehmet Serkan Erdem, “Taşınacak yük yok. Kimse gemisini dolduramıyor. Ancak rotalar uzadığı için gemilerin üzeri depo haline geldi. Kızıldeniz krizi çözüme ulaştığında navlunun çok daha aşağılara ineceğini düşünüyorum” dedi. Öte yandan, Türkiye’nin dış ticaret taşımalarının da yavaşladığı belirtiliyor. (Aysel Yücel/EKONOMİ Gazetesi)