Kullanılmayan izin parasında 5 yıl detayı!

Serap Sürmeli

Yayınlama: 13.08.2024 09:33:00 Güncelleme: 13.08.2024 09:36:14

İşveren, işçinin yıllık izin kullandığını ispatlamak zorundadır. Kullanılmayan yıllık iznin parası işçi çalışırken ödenmez. İşçi her ne sebeple olursa olsun işten ayrıldığında kullanılmayan izin ücretini alır. Ancak burada önemli olan beş yıllık zaman aşımı süresi... Beş yıllık süre kaçırılmamalı. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, yıllık izinle ilgili merak edilenleri yazdı.

Kullanılmayan izin parasında 5 yıl detayı!

"İşçilerin yıllık ücretli izin hakkı Anayasa ile güvence altına alınan temel haklardandır. İşçi, İş Kanunu’nda öngörülen sürelerdeki yıllık izin hakkından feragat edemez. Bu konuda suistimalleri önlemek için işçiye çalışmaya devam ederken kullanılmayan yıllık izinler için para ödenemez.

Bazı işveren, kullanılmayan iznin ücretini ödemekten kaçınmak amacıyla çeşitli yollara başvurabiliyor. İşçiyi kullanmadığı izni kullanmış gibi göstermeye çalışabiliyor. İşçinin yıllık iznini kullandığının ispat yükü işverene aittir. İşveren, yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamak zorundadır.

Bazı işveren, fiilen kullanılmayan izinler için işçiden yazı alabiliyor. Yargıtay, bu tür belgelere rağmen iznin fiilen kullanılıp kullanılmadığının belirsiz olduğu durumlarda mahkemelerce işçinin beyanının sorulması gerektiği yönünde kararlar veriyor.

BEŞ YILLIK ZAMAN AŞIMINI KAÇIRMAYIN

İşçi kullanmadığı iznin parasını işten ayrıldığında alabilir. İş akdinin ne suretle sona erdiğinin hiçbir önemi yoktur. İşçi işverence haklı bir sebeple işten çıkartılsa, kabahat işlediği için iş akdi sona erdirilse de kullanılmayan izin parası son ücret üzerinden ödenir.

İşten ayrıldıktan sonra izin parasının 5 yıl içinde işverenden talep edilmesi gerekiyor. İşveren ödemediği takdirde 5 yıllık süre içinde dava açılmalı. Beş yıllık zamanaşımı süresi dolduktan sonra izin parası alınamaz.

İşini kaybetmemek için, iznini kullanmadığı halde işverenin baskısıyla belge imzalamak zorunda kalan işçinin, işten ayrıldığında izin parası talep edebilmek için kanıt toplaması gerekir. Hile ile yıllık ücretli izinli gösterilen günlerde fiilen çalıştığını kanıtlayan işçi dava açarak hakkını alabilir.

İZİN PARASI NASIL HESAPLANIR?

Kullanılmayan yıllık iznin parası, ödemenin yapıldığı aydaki prime esas kazanç matrahına dahil edilir. Aylık toplam matrah asgari ücretin 7,5 katı ve altında ise brüt izin ücretinden yüzde 14 sosyal güvenlik primi, yüzde 1 işsizlik sigortası primi, gelir vergisi ve damga vergisi düşüldükten sonra kalan net tutar üzerinden ödeme yapılır.

Aylık toplam matrahın asgari ücretin 7,5 katını aşan kısmı prim kesintisine tabi tutulmaz. Bu kısımdan sadece gelir vergisi kesilir.

EN AZ ON GÜN BLOK İZİN

Kanuna göre yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez. Ancak kanun, tarafların anlaşması halinde bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere, bölümler halinde kullanılmasına izin veriyor. Uygulamada ise genellikle işverenin dediği oluyor.

İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler ya da hastalık nedeniyle verilen izinler yıllık izne mahsup edilemiyor.

DENEME SÜRESİ İZİN HESABINDA DİKKATE ALINIR

İzin süresi, işçinin hizmet süresine göre belirleniyor. İşe başlandığı günden itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış işçiler, izne hak kazanıyor. Çalışma süresi 1-5 yıl arasında olanlara 14, 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20, 15 yıldan fazla olanlara 26 günden az izin kullandırılamaz.

18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük işçiler, çalışma süreleri kaç yıl olursa olsun yıllık en az 20 gün izin hakkına sahiptir.

İşçilerin yıllık izin sürelerinin hesaplanmasında aynı işverenin işyerlerindeki hizmet süreleri dikkate alınır. Bankalar veya çok şubeli şirketlerin farklı işyerlerinde geçen hizmet süreleri, yıllık iznin hesabında birleştirilir."