Kredi kartı kullananların dikkatine!

Serap Sürmeli

Yayınlama: 19.08.2024 11:30:00 Güncelleme: 19.08.2024 11:35:19

Kredi kartı kullanan milyonlarca kişi yıllık kart aidat ücretiyle karşı karşıya kalabiliyor. Bankalar özellikle maaş müşterilerinden yıllık kart aidatı alınmamasına yönelik imkanlar sunarken, bazı sözleşmelerde yıllık ücret belirtiliyor ancak kişiler sözleşme imzalarken bunun farkına varmıyor.

Yıllık kart aidat ücretleri son dönemde bir hayli yükseldi. Bankadan bankaya değişmekle birlikte yüksek limitli kredi kartlarının aidatları da yüksek tutarlarda çıkabiliyor. Bu da vatandaşın canını sıkıyor. Öte yandan tüketicilerin kullandığı kredilerde de bankalar dosya masrafı, sigorta bedeli, ekspertiz ücreti gibi ücretleri müşterilerden kesiyor.

Ortalama kredi kartı aidatı ne kadar?

Konuyla ilgili merak edilenleri değerlendiren Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Başkan Vekili Avukat İbrahim Güllü şu ifadeleri kullandı:

“Günümüzde neredeyse herkes kredi kartı kullanıyor. Nakit ihtiyacını ortadan kaldırmasıyla ön plana çıkan kredi kartları taksit olanağı, indirim ve para puan avantajı da sağlıyor.

Bankalararası Kart Merkezi (BKM), 2024 yılı Haziran ayı verilerine göre Türkiye'de kredi kartı sayısı 124,1 milyon adede ulaşmış durumda. Bankaların tüketicilerden almış oldukları kart aidat miktarı ise ortalama 500,00 TL’nin üzerinde. Bu da demektir ki yaklaşık her sene tüketicinin cebinden ortalama 62,5 milyar lira alınmakta.

"Bankaların kart aidatı alması yasal değil"

Bankaların kart aidatı alması yasal değil. Bankaların kart aidatını tüketiciye yansıtabilmesi için birtakım şartları yerine getirmiş ve bunu getirdiğini ispat etmiş olması gerekir. Bankalar Tüketiciye aidatsız kart sunmak zorunda ve tüketiciye sunduklarını ispat yükümlülüğü bankadadır.

6502 sayılı Tüketici Kanunu’nun 31’inci maddesinin 3 fıkrasında kart çıkaran kuruluşlar, tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı türü sunmak zorundadır.

Kart aidatı için 'müzakere' şartı

Emsal mahkeme kararlarının gerekçelerinde belirtildiği üzere banka tüketiciyle müzakere etmeden kart aidatı alamayacak. Tüketiciyle müzakere edildiği ispatlanmadan kart üyelik ücreti alınmasının haksız şart olacağına hukuku bilen ve uygulayan tüketici mahkemeleri karar vermekte.

"Sadece zorunlu masraflar istenebilir"

Bankaların kart ücreti için dayanak gösterdiği BDDK düzenlemesinin tüketici mahkemelerini bağlamayacağı, Yargıtay kararı uyarınca sadece zorunlu masrafların tüketiciden istenebileceği, ancak kart üyelik ücretinin zorunlu masraf olmadığı, tüketiciden alınabilecek ücretlerin kanunun ruhuna aykırı olamayacağı mahkemenin gerekçeleri arasında yer almaktadır.

Ödemeler geri alınabilir mi?

Sonuç itibarıyla banka tüketiciye aidatsız kart sunduğunu, üyelik aidatı konusunda tüketici ile müzakere ederek kart aidatının ödenmesi ve miktarı konusunda mutabakat sağladığını ispatlayamadığı takdirde tüketici kesilen aidatları geri alabilecektir.

BDDK yönetmeliğinde yer alan kredi kartı aidatı alınabileceğine dair düzenleme birçok hakem heyeti tarafından yanlış olarak değerlendirilerek tüketicinin talebini reddetmektedir. Emsal mahkeme kararlarına göre tüketiciler açısından bu düzenleme bağlayıcı değil."

Ödeme yapmak istemeyen ne yapmalı?

Milliyet'e konuşan Güllü sözlerine şöyle devam etti: "Tüketiciler emsal mahkeme kararlarını ve yukarıdaki gerekçe ve kanun maddelerini belirterek miktar itibarıyla Tüketici Hakem Heyetleri’ne başvurup paralarını geri istemelidir. Ayrıca tüketici ücretli kartı kullanmaya devam etmek istemiyorsa ilgili kartı iptal edip, bankadan ücretsiz bir kredi kartı talep edebilir. Bankalar tüketiciye ücretsiz kredi kartı sunmak zorunda.

Kredi çekilirken yapılan sigorta ödemesi geri alınabilir mi?

Bankalar kredi kullanımlarında kendisini garantiye almak istediği için sağlık sigortası yapılmasını zorunlu tutuyor. Tüketicilerin sağlık sigortasında bankanın sunduğu şirketi seçme zorunluğu bulunmuyor. Öte yandan sağlık sigortası için ödenen ücretin geri alınması da söz konusu. Yargıtay’ın konu ile ilgili emsal niteliğinde kararları bulunuyor.

Kredi için yapılan ekspertiz ücretlerini tüketici ödemek zorunda mı?

Bankaların, kredinin teminatı olarak alacağı taşınır ve taşınmazların değerlerinin saptanması amacıyla yetkili eksperlere yaptıracakları, düzenletecekleri değerlendirme raporları karşılığında fatura karşılığında ödediği parayı, aynen tüketici yansıtma olanağı vardır. Ancak burada tüketiciye ekspertiz ücretinin miktarının net ve tek bir fatura ile belgelenmesi gerekir.

Bankalar birçok kişinin ismini yazarak tek bir toptancı fatura almakta ama kime ne kadar ödeme yaptığını bildirmemektedir. Bu haliyle bu faturalara itiraz edilebilir, çünkü bir otel ile bir konut ekspertizi aynı ücret değildir. Ayrıca bu şekilde düzenlenmiş bir fatura Vergi Usul Kanunu’na da aykırıdır. Açık ve net tüketici için yapılan miktar belli değilse bu miktara da tüketici itiraz etmeli, gerekirse hakem heyetine başvurmalılar.

Kredi için en fazla ne kadar dosya masrafı ödenir?

2014 yılında yürürlüğe giren Finansal Tüketiciden Alınacak Ücretler Yönetmeliği ile kredi kullanan tüketiciden alınabilecek dosya masrafı miktarı, alınan borç tutarının yani kullanılan kredinin en fazla binde 5'i olarak bankalarca, bireysel müşterilerden alınabilecektir.

Tüketiciler kendilerinden fazla tahsil edilen kredi tahsis (dosya masrafı) ücreti, ekspertiz rapor ücretlerini, bankaya yazılı talepte bulunarak fazla ödemenin iadesini talep etmeli, banka fazlayı iade etmezse, Tüketici Hakem Heyetine başvurmalıdır.”