FT: TL ile kripto para hacmi yüzde 360 arttı

Yüksek lisans derecesine ve istikrarlı bir işe sahip olmasına rağmen, 39 yaşındaki Türk web güvenliği uzmanı Orhan için orta sınıf bir yaşam tarzı son yıllarda giderek ulaşılmaz bir hal aldı.

Hızla erozyona uğrayan satın alma gücüyle hüsrana uğrayan Orhan, geçen yıl yükselen enflasyon ve Türk lirasındaki düşüş karşısında kripto paralara akın eden milyonlarca Türk'ün arasına katıldı .

Başarısız dijital para birimleri için kripto meraklıları arasındaki her şeyi yakalama terimine atıfta bulunarak, “Lira değişken” dedi. 2021'de lira dolar karşısında yaklaşık yüzde 45 değer kaybetti. İkinci adının yayınlanmasını istemeyen Orhan, "[Ülkemizde] bu kadar çok ekonomik sorun varken insanlar başkaca para kazanma yollarını arıyor" dedi. .

Orhan, ilk 1.500$'lık yatırımından 4.000$'lık bir kâr elde etti ve kazancını kendisine yeni bir bilgisayar satın almak için nakde çevirdi.

Kripto para birimine olan ilgideki artış ve geçen yıl bir Türk kripto borsasının aniden kapanmasına ve yüz binlerce müşterinin fonlarına erişememesine neden olan bir skandal, şu anda sektörü düzenlemek isteyen ülkenin yetkililerini alarma geçirdi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kripto para yasasının yakında meclise sunulacağını söyledi. Hükümetinin kripto para birimine karşı bir “savaş” içinde olduğunu söyledi.

Geçen ay yabancı yatırımcılarla konuşan Türkiye Merkez Bankası Başkanı, kripto varlıklarına akan para miktarından “rahatsız” olduğunu söyledi.

Bu endişeler, kripto para birimlerini değişken ve spekülatif olarak gören küresel düzenleyiciler tarafından paylaşılıyor. Birçoğunun, dijital varlıklar tarafından kolaylaştırılan kara para aklama ve terör finansmanı gibi yasa dışı faaliyetler hakkında endişeleri var.

Dijital varlıkların kullanımındaki artış, para politikası kararlarının etkisini azaltabilir ve ulusal para birimlerinin resmi kontrolünü azaltabilir. Çin, kısmen kripto para birimlerine akan paranın kontrolünü kaybedeceği endişeleri nedeniyle hem Bitcoin'i hem de üretimini veya madenciliğini yasakladı.

Bitcoin'in popülaritesi, değişken para birimlerine ve yüksek enflasyona sahip ülkelerde yükseldi . Uzman veri sağlayıcı Chainalysis'in küresel benimseme eğilimlerine ilişkin bir rapora göre, Türkiye, hacimlerin geçen yıl 2020'ye kıyasla yüzde 1.500 arttığı Orta Doğu'da en yüksek kripto işlem hacmine sahip olduğu ortaya çıktı.

Raporda, "Araştırma, Orta Doğu'daki birçok kişinin tasarruflarını para birimi devalüasyonuna karşı korumak için kripto para birimine döndüğünü gösteriyor ki bu Afrika ve Latin Amerika gibi diğer gelişmekte olan pazarlarda gördüğümüz bir eğilim" dedi ve araştırma "TL devalüasyonu ve kripto para borsalarında lira ticareti arasında oldukça önemli bir ilişki olduğunu öne sürüyor" dedi. 

Türkler uzun süredir tasarruflarını dolar veya euro cinsinden tutarak TL dalgalanmalarına karşı kendilerini korumayı tercih ederken, veriler bazılarının sabit para birimlerine veya diğer varlıklara sabitlenen ve dijital paralar arasında köprü görevi gören “stablecoinlere” yöneldiğini gösteriyor. 

Kripto para birimi uzmanı Elliptic'ten gelen veriler, Türk Lirası işlem hacimlerinin 2021'in son altı ayında en çok işlem gören stablecoin olan tether karşısında yüzde 360 ​​arttığını gösterdi. Uzman bir veri şirketi olan CryptoCompare, 2020'de sadece 20 milyar TL olan Bitcoin'in geçen yıl yaklaşık 211 milyar TL (15,8 milyar dolar) değerinde işlem gördüğünü hesapladı.

CryptoCompare Genelkurmay Başkanı Alissa Ostrove, “İleriye dönük olarak, TL enflasyonunu çevreleyen belirsizlik nedeniyle Türkiye'de kripto kullanımının artmasını bekliyoruz” dedi.


Türkiye Merkez Bankası geçen yıl ödeme yapmak için dijital varlıkları kullanmayı yasaklamıştı. Daha yakın zamanlarda, ülkenin bankacılık düzenleyicisi, borç verenlere, müşterilerin döviz veya kripto varlıklarına yatırım yapmak için TL cinsinden kişisel kredi almalarını engellemelerini söyledi. Yaklaşan yasa tasarısı hakkında çok az ayrıntı doğrulanmış olsa da uzmanlar, kripto borsalarının düzenlemeye odaklanmasının beklendiğini söyledi.

Parlamento üyeleriyle düzenlemeler hakkında istişarelerde yer alan hukuk firması Solak & Partners'ın yönetici ortağı Elçin Karatay, “Anladığım kadarıyla, kripto para kullanıcılarını koruyan bir yasaya bakıyorlar” dedi: “Kripto para birimini yasaklamak istediklerini sanmıyorum.”

Türk kripto para platformu Bitci CEO'su Onur Altan Tan, "sektörü destekler, yatırımcıları korur, ekonomiye katkı sağlar ve uluslararası piyasalara uyumu sağlarsa düzenleme sektör için olumlu olur" dedi.

Bazı kullanıcılar, uygulanması zor olsa bile, hükümetin yatırımlarının gelirlerini Türk bankacılık sisteminden çekmelerini engellemeye çalışabileceğinden korkuyor.

Şimdilik, düzenleme olasılığı Türkiye'deki ilgiyi pek etkilemedi. TV haber kanalları, dolar ve euro döviz kurlarının yanı sıra Bitcoin ve ethereum fiyatlarını da sunuyor. Futbol maçlarındaki devre arası televizyon reklamları, kripto borsalarının erdemlerini ortaya koyuyor.

Kadınların kripto para dünyasına katılımını teşvik eden CryptoWomen Türkiye'nin kurucu ortağı Sima Baktaş, “Kripto hakkında konuştuğumda, kuaförüm, taksi şoförüm, garsonlarım – 'Neye yatırım yapıyorsunuz?' diye soruyor” dedi: "Herkes ilgileniyor."

Baktaş, grubu tarafından yürütülen eğitim kurslarına katılan yaklaşık 2 bin kişinin yaklaşık üçte birinin ev hanımı olduğunu söyledi. “Kocam daha az para kazanıyor ve ben kriptoya yatırım yapmak istiyorum” diyorlar.

Yetkililer, tasarruf sahiplerini döviz kuru kayıplarına karşı korumayı vaat eden yeni bir planla insanları Türk Lirası yatırımlarına geri döndürmeye çalışıyorlar. Analistler, Erdoğan faiz oranlarını Aralık ayında resmi olarak yüzde 36 olan ve önümüzdeki aylarda daha da artması beklenen faiz oranlarını enflasyonun çok altında tutmaya kararlı kaldığı sürece, bu tür adımların işe yaramayacağını söylüyor.

Kripto tüccarı Orhan, hükümetin dijital varlıkları düzenlemeye çalışmak yerine itirazının temel nedenlerini incelemesi gerektiğini söylüyor: “Sormaları gerekiyor: İnsanlar neden kripto para birimiyle ilgileniyor? Neden bu riski alıyorlar?” dedi: "İstikrar olmadığında insanlar alternatif çözümler ararlar."