Bankalarda 5 yıl sonra döviz pozisyon açığı

Bankacılık sektöründe kamu mevduat bankalarının vermesine alışık olunan net döviz pozisyon açığı son haftalarda yerli özel ve yabancı mevduat bankalarında da yaşanıyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun haftalık verilerine göre bankacılık sektörü 6 Kasım 2020’den sonra ilk kez 13 Ocak 2023’te net döviz pozisyonu açığı verirken 17 Şubat itibariyle döviz pozisyon açığı 1.5 milyar doları aştı.

Yerli özel bankalar en son 26 Ocak 2018 ile biten haftada net döviz pozisyon açığı vermişlerken 17 Şubat itibariyle yarım milyon dolarlık net döviz pozisyon açığındalar. Yabancı mevduat bankaları da 5 Eylül 2018 ile biten hafta sonrası ilk kez net döviz pozisyon açığı yaşıyor.               

BDDK haftalık verileri bankacılık sektörünün 11 Kasım 2023’te ile biten haftada 5,1 milyar dolarlık net döviz pozisyon fazlası olduğunu gösteriyor. Kamu mevduat bankalarının aynı tarihte net döviz pozisyon fazlası 43,2 milyon dolar iken, yerli özel bankaların net döviz pozisyon fazlası 2,3 milyar dolar, yabancı mevduat bankalarının ise 2,5 milyar dolar net döviz pozisyonu fazlası vardı. Bu tarihten sonra hem sektörde hem de yerli ve özel ile yabancı mevduat bankalarında dikkat çekici şekilde net döviz pozisyon fazlası düşüş eğilimine girdi.

10 Ocak’ta Resmi Gazete’de yayımlanan BDDK kararı bankaların net döviz pozisyonunun özkaynakları içindeki payında üst sınır yüzde 20’den yüzde 5’e indirildi. Ancak bankalar bu tarihten öncesinde de döviz pozisyonlarını azaltmaya başladı. 13 Ocak haftasına gelindiğinde ise bankacılık sektörünün net döviz pozisyon açığı 691 milyon dolar, kamu mevduat bankalarının 862,3 milyon dolar, yerli özel mevduat bankalarının 113,2 milyon dolar oldu. O tarihte yabancı mevduat bankaları hala 283.8 milyon dolarlık net döviz pozisyonu fazlasına sahipti.

5 MİLYAR DOLAR FAZLADAN 1,5 MİLYAR DOLAR AÇIĞA

3 Şubat ile biten hafta itibariyle artık tüm sektör nette döviz pozisyon açığı vermeye başladı. Bankacılık sektörü toplam net döviz pozisyon açığı 952,9 milyon dolar, kamu mevduat bankalarının 630,5 milyon dolar, yerli özel mevduat bankalarının 113,2 milyon dolar, yabancı mevduat bankalarının da 293,8 milyon dolara ulaştı. Takip eden haftalarda da hem mevduat bankaları hem de sektör toplamı net döviz pozisyonu açığı vermeye devam etti.

17 Şubat ile biten haftada ise bankacılık sektörünün net döviz pozisyon açığı 1 milyar 510 milyon dolar, kamu mevduat bankalarının 963,3 milyon dolar, yerli özel mevduat bankalarının 495,3 milyon dolar, yabancı mevduat bankalarının ise 72,2 milyon dolar olarak hesaplandı. Böylece 5 Kasım’da 5 milyar doların üzerinde net döviz fazlası olan sektör 1,5 milyar dolar net döviz pozisyon açığına döndü.

Bankacılık sektörü kaynakları bankaların döviz varlıklarında azaltıma gittiğini dile getirerek gerek yurtdışında tuttukları gerekse içerdeki varlıkların gerilemesiyle net döviz pozisyon açığına ulaşıldığını belirtti.

BDDK’nın oranda yaptığı değişikliğin de bu düşüşte etkili olmuş olabileceğini kaydeden bankacılık sektörü kaynakları bir döviz satışının ise gerçekleştiğine işaret etti. Bankacılık kaynakları yerli özel ve yabancı mevduat bankalarının açık pozisyona geçmelerinin de dikkat çekici olduğunu belirterek kurun yatay seyrinin de dövizde uzun pozisyonda olan bankaların kendilerinin de satış yapmış olabileceğini kaydetti. (Şebnem Turhan/EKONOMİ Gazetesi)